Kathedraal

Door Martin Bril

    Mildam ligt vlakbij Heerenveen en naast een dorp dat Katlijk heet. In Mildam is niets te beleven, en dat is helemaal niet erg. De mensen zijn er tevreden, net als in Katlijk.
   Tussen Mildam en Katlijk ligt een wonderlijk stuk land: door onkruid overwoekerde bergen puin, omgeven door ruisende bomen. Dit is de eco-kathedraal van de tuinkunstenaar Louis Le Roy.
   Stukken land waarop afval, onkruid, bouwrestanten en puin een symbiose vormen, hebben altijd een zekere aantrekkingskracht op mij gehad. De rafelranden van de stad, waar auto's worden omgekat in onduidelijke loodsen en nomaden hun kinderen niet naar school laten gaan, vind ik eigenlijk interessanter dan de stad zelf. Het zijn van die gebieden waar planologen geen greep op hebben en waar een eigen logica heerst. Jongensland, zo zou je het ook kunnen noemen.
   De bergen puin van Le Roy bestaan uit bakstenen, betonnen palen, straattegels, grindtegels, klinkers, daklijsten, brokken beton, afgedankte rioleringsbuizen. Sommige bergen zijn duidelijk nog bergen, in andere bergen is orde en structuur aangebracht; het zijn enorme, massieve torens van stenen waar de meest exotische planten tussen groeien.
   Het terrein begint met een hek waaraan een bordje hangt waarop 'Betreden op eigen risico' staat. Dat is precies de juiste tekst. Het woord kunstwerk of eco-kathedraal staat nergens. Ook de naam van Le Roy is onvindbaar. Je moet dus weten dat het hier om kunst gaat, maar eigenlijk is het beter om dat niet te weten.
   Het is een sprookjesachtig, wonderlijk terrein. Er lopen smalle, kronkelige paden tussen hoge varens, berenklauwen en bomen. Hier en daar staan metershoge muren die of zijn ingestort of nog niet zijn voltooid. Dan weer doemt een toren op. De bouwsels hebben een vage, boeddhistische inslag. Sommige stukken van het project doen aan ruïnes denken, ingestorte of in een reeds langs vergeten oorlog verwoeste landhuizen. Andere torens, wallen en kantelen zien er recent uit - het onkruid heeft er nog geen greep op gekregen.
   Gisteren was het natuurlijk een perfecte dag om de kathedraal te bezoeken. De zon scheen, de lucht was blauw en er stond een vaag windje dat de bomen deed ruisen. Er was niemand, maar ik verwachtte elk moment naakte vrouwen, bedelmonniken of een paintballende bedrijfsvereniging tussen de bergen en torens. Dat is de sfeer van het project - er kan iets geks gebeuren. Om niet te zeggen dat het kunstwerk deperfecte hangplek voor de jeugd van Mildam is, en ook een ideale locatie voor geheimzinnige offerrituelen.
   Ik ben geen kenner van de natuur, maar het schijnt dat de kathedraal de bijzonderste bloemen en planten bevat. Ik geloof dat onmiddellijk, ik keek mijn ogen uit. De stilte die er heerste was ook adembenemend, maar eigenlijk was het mooiste nog dat het zo volstrekt zinloos was wat hier gebeurde. Le Roy heeft aangekondigd dat zijn kathedraal pas in het jaar 3000 af is.
   Nog 995 jaar te gaan.
   Ik kan het niet aanraden om een bezoek te brengen aan dit wonderlijke kunstwerk. Je gaat dan toch met verwachtingen op stap, en alle verwachtingen worden hier moeiteloos gelogenstraft. Er is ook niets, behalve puin en bomen, en onkruid uit alle windrichtingen. Het is een in zichzelf gekeerde wereld waar je per ongeluk in terecht moet komen, niets wetend, nietsvermoedend. Dan voel je de kracht van moeder aarde, toch wel.